Πολυκυστικές Ωοθήκες
Με τον όρο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών χαρακτηρίζουμε εκείνη την ορμονική διαταραχή όπου μια γυναίκα εμφανίζει ακμή,αυξημένη τριχοφυΐα, παχυσαρκία και δεν έχει κανονική έμμηνο ρύση.
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (γνωστό με τα αρχικά PCOS–polycysticovariansyndrome) αποτελεί από τις πιο συχνές ενδοκρινικές διαταραχές ανάμεσα στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και έχει υπολογιστεί ότι στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι η συχνότητα είναι γύρω στο 8-9%,που σε απόλυτο αριθμό αντιστοιχεί σε 400-450 χιλιάδες γυναίκες..
Συχνά συνυπάρχει μία ιδιαίτερη υφή των ωοθηκών όπου εμφανίζονται πολλαπλά μικρά ωοθυλάκια, που ονομάζονται ΄άτρητα΄τα οποία είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από αυτά που φυσιολογικά υπάρχουν σε κάθε φυσιολογική ωοθήκη.
Μορφή Πολυκυστικής Ωοθήκης
Κατά την προσπάθεια ονομασίας αυτής της μορφής ωοθηκών από τους πρώτους ερευνητές Steinκαι Leventhal το έτος 1935,τα άτρητα ωοθυλάκια θεωρήθηκαν μικρές κύστεις για αυτό το λόγο επεκράτησε ο όρος πολυκυστική ωοθήκη.
Η ονομασία αυτή προκαλεί συχνά σύγχυση καθώς πολλές γυναίκες έχουν λανθασμένη πληροφόρηση και θεωρούν ότι πάσχουν από πολλές κύστεις στις ωοθήκες τους !!!
Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η εικόνα των πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει συνοπτικά να περιγράψουμε μία φυσιολογική ωοθήκη.
Κάθε ωοθήκη περιέχει πολλές δεκάδες χιλιάδες ωοθυλάκια(μικροσκοπικοί χώροι που περιέχονται τα ωάρια και δεν είναι ορατοί στο υπερηχογράφημα).
Κάθε μήνα ένα ωοθυλάκιο αυξάνει σε μέγεθος και προκαλεί την ωορρηξία με τελικό στόχο την κύηση. Τα ωοθυλάκια παράγουν τις ‘γυναικείες’ ορμόνες (οιστρογόνα) και τις ‘ανδρικές’ ορμόνες (ανδρογόνα). Στην περίπτωση των πολυκυστικών ωοθηκών πολλά ωοθυλάκια παραμένουν σε αυξημένο μέγεθος
είναι πιά ορατά στο υπερηχογράφημα και παράγονται αυξημένα ποσά ανδρογόνων.
Πολυκυστική μορφή ωοθηκών έχουν πολλές γυναίκες. Ορμονικές διαταραχές παρουσιάζει ένας πολύ μικρός αριθμός απ’ αυτές. Αρκετές διαφορές υπάρχουν στη σοβαρότητα αυτών των διαταραχών. Θεωρείται ότι υπάρχει ειδικό γονίδιο –που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 19- και ευθύνεται για την εμφάνιση του συνδρόμου. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. Χρειάζεται να δράσουν και άλλοι παράγοντες. Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες που υπάρχουν ως αιτία για την γέννηση του συνδρόμου είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη.Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, η ινσουλίνη -η ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας και η φυσική της λειτουργία είναι να βοηθά το σάκχαρο που βρίσκεται στο αίμα να μπαίνει στα κύτταρα – στις γυναίκες με το σύνδρομο δεν έχει την κανονική της δράση. Ο οργανισμός αναγκάζεται να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες (υπερινσουλιναιμία).
Σημάδια και συμπτώματα
Σε μερικές γυναίκες με PCOS, οι αλλαγές ορμονών μπορούν να αρχίσουν από τον πρώτο εμμηνορρυσιακό κύκλο. Σε άλλες γυναίκες οι αλλαγές εμφανίζονται με τη διάρκεια του χρόνου. Οι περισσότερες πάντως γυναίκες δεν παρουσιάζουν κάποιο ιδιαίτερα παθολογικό πρόβλημα.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα ποικίλλουν τόσο στην ένταση όσο και στην συχνότητα ανάμεσα στις γυναίκες με PCOS και περιλαμβάνουν:
– Υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα (γνωστά σαν δασυτριχισμός ή υπερτρίχωση)
– Ακμή
– Παχυσαρκία
– Ανώμαλη εμμηνορρυσιακή περίοδος ή καμία περίοδος
– Διαταραχές της ωορρηξίας και δυσκολία γονιμότητας
Διάγνωση
Για να εντοπίσει PCOS, ο γιατρός θα σας υποβάλει σε κλινική εξέταση,υπερηχογράφημα ωοθηκών και θα κάνει έναν πλήρη εργαστηριακό έλεγχο που μπορεί να περιλάβει τις εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα ινσουλίνης,των ανδρογόνων,άλλων γεννητικών ορμονών και του σακχάρου αίματος.
Αντιμετώπιση
Το PCOS είναι ένας ισόβιος όρος που δεν ‘διορθώνεται’, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους. Η θεραπευτική αγωγή εξαρτάται κυρίως από τα συμπτώματα και από την εκάστοτε επιθυμία ή όχι εγκυμοσύνης.
Η χορήγηση νέων αντισυλληπτικών χαμηλής δοσολογίας, είναι η καλύτερη επιλογή για τις γυναίκες που δεν επιθυμούν εγκυμοσύνη.Η ευεργετική τους δράση περιλαμβάνει εμφάνιση περιόδου κατά τακτά διαστήματα και προστασία από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Η χορήγηση προγεστερινοειδούς για 10-14 ημέρες κάθε μήνα, εξασφαλίζει την κυκλική εμφάνιση περιόδου και βάζει ένα φραγμό στη δυσμενή συνεχή δράση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο.
Ο γιατρός θα χορηγήσει το κατάλληλο φάρμακο κατά περίπτωση,εκτιμώντας την κατάσταση,ανάλογα με την ηλικία, τον υπάρχοντα δασυτριχισμό,την παχυσαρκία και την επιθυμία του ασθενούς. Στη περίπτωση που η γυναίκα θέλει να μείνει έγκυος,για την αντιμετώπιση της ανωοθυλακιορρηξίας, το φάρμακο εκλογής είναι η κιτρική κλομιφαίνη.
Αλλαγές τρόπου ζωής
Στις γυναίκες που εμφανίζουν παχυσαρκία προτείνεται η συστηματική απώλεια βάρους. Έχει παρατηρηθεί ότι η μείωση του βάρους βοηθά σημαντικά στην μείωση της έντασης των συμπτωμάτων. Η μείωση των επιπέδων ινσουλίνης είναι ένα κλειδί στην αντιμετώπιση του PCOS.
Η καθημερινή άσκηση βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης. Τα συμπτώματα μπορεί να ανακουφιστούν με την καθημερινή άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά.
Τελικά…
Με την κατάλληλη αντιμετώπιση,το PCOS μπορεί να ρυθμιστεί και τα συμπτώματά σας μπορούν να ανακουφιστούν. Πρέπει να έχετε κατάλληλη και τακτική παρακολούθηση για να προλάβετε τις διαταραχές που μπορούν να προκύψουν.