Διαταραχές Ωορρηξίας

Τι ονομάζουμε υπογονιμότητα;
Με την λέξη υπογονιμότητα καθορίζουμε την αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει μία κύηση και να ολοκληρώσει μία εγκυμοσύνη μετά από συστηματική προσπάθεια φυσικής σύλληψης για χρονικό διάστημα πάνω από 1 έτος. Περίπου 10% των ζευγαριών είναι υπογόνιμα
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας περίπου το 8-10% των ζευγαριών αδυνατούν να έχουν μία φυσική σύλληψη. Με το ποσοστό αυτό, αναμένεται ότι στην Ελλάδα 250.000 ζευγάρια θα έχουν πρόβλημα υπογονιμότητος.

Ποιος από τους δύο μπορεί να φταίει;
Το ποσοστό ‘ευθύνης’ για την αδυναμία σύλληψης θεωρείταιότι είναι εξ’ίσου το ίδιο και για τον άνδρα και για την γυναίκα.

 

Στατιστικά
30-40% των περιπτώσεων ευθύνεται μόνο η γυναίκα
20-30% ευθύνεται μόνο ο άνδρας
15-30% μπορεί να ευθύνονται και οι δύο
ενώ σε 10-15% των περιπτώσεων δεν ευρίσκεται κάποια αιτία

Συνήθεις αιτίες από μέρους της γυναίκας.

1η. Διαταραχές της ωορρηξίας
Η κάθε γυναίκα φυσιολογικά έχει δυνατότητα να συλλάβει μόνο μία φορά κάθε μήνα, την ημέρα της ωορρηξίας, δηλαδή όταν το ωάριο περνά από την ωοθήκη μέσα στην σάλπιγγα. Αυτό συμβαίνει την 14η μέρα μετά την αρχή του αίματος της περιόδου, εφ’όσον υπάρχει κανονικός κύκλος 28 ημερών.
Εάν δεν γίνει ωορρηξία η γυναίκα δεν μπορεί να συλλάβει και συνήθως έχει ακανόνιστο κύκλο και καθυστέρηση στην εμφάνιση αίματος περιόδου.Η διάγνωση γίνεται με ορμονικές εξετάσεις και παρακολούθηση με υπερηχογράφημα.

2η. Βλάβη-απόφραξη των σαλπίγγων
Εάν οι σάλπιγγες είναι κλειστές, συνήθως λόγω μίας παλαιάς φλεγμονής ή από συμφύσεις μετά από εγχείρηση στην κοιλιά ή από ενδομητρίωση, δεν είναι δυνατόν τα σπερματοζωάρια να περάσουν και να φτάσουν στο ωάριο για να γίνει η γονιμοποίηση.Η διάγνωση γίνεται με υστεροσαλπιγγογραφία ή με λαπαροσκόπηση.

3η. Ενδομητρίωση

Είναι μία αρκετά συχνή πάθηση όπου ιστοί από το εσωτερικό της μήτρας παθολογικά αναπτύσσονται έξω και γύρω από τα γεννητικά όργανα, προκαλούν βλάβη στις σάλπιγγες και εμποδίζουν την ωορρηξία. Η διάγνωσή της γίνεται κυρίως με την λαπαροσκόπηση.

4η. Παθήσεις της μήτρας
Σε ορισμένες περιπτώσεις μία γυναίκα μπορεί να μην συλλαμβάνει λόγω ανατομικών προβλημάτων στην μήτρα, όπως είναι η ύπαρξη ινομυωμάτων, πολυπόδων ή ενδομητρικών συμφύσεων. Σπανιότερα μπορεί να υπάρχει μειωμένη παραγωγή τραχηλικής βλέννας, εξ αιτίας παλαιών φλεγμονών ή άλλων βλαβών και κακώσεων του τραχήλου της μήτρας.

5η. Ανοσολογικοί παράγοντες
Σε λιγότερο συχνές περιπτώσεις, στην τραχηλική βλέννα έχουν βρεθεί αντισώματα πού εμποδίζουν τα σπερματοζωάρια να προχωρήσουν. Η διάγνωση σε αυτό τον παράγοντα έχει πολλές πρακτικές δυσκολίες ενώ σήμερα όλο και λιγότερο λαμβάνεται υπ’όψιν στις διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις.

6η. Ανεξήγητη υπογονιμότητα
Ακόμη και μετά από πολλαπλές εξετάσεις, σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν να βρεθεί μία αιτία. Τα ζευγάρια αυτά είναι δυνατόν να επιτύχουν μία φυσική σύλληψη, αλλά εάν εξακολουθεί να υπάρχει αδυναμία συλλήψεως

Συνήθεις αιτίες από μέρους του άνδρα

1η. Διαταραχές στην παραγωγή του σπέρματος (σπερματογένεσης)
Είναι η κυριότερη αιτία της ανδρικής υπογονιμότητας. Διακρίνεται σε παραγωγή μειωμένου αριθμού φυσιολογικών σπερματοζωαρίων (ολιγοσπερμία) και σε παραγωγή ανώμαλων και άωρων μορφών σπερματοζωαρίων με μειωμένη κινητικότητα (τερατοασθενοσπερμία). Οφείλονται κυρίως
α) σε φλεγμονές (π.χ. παρωτίτιδα)
β) σε κιρσοκήλη (διόγκωση των φλεβών πού αιματώνουν τους όρχεις)
γ) σε ορμονικές διαταραχές, δ) σε ανοσολογικά αίτια (δηλ. παρουσία αντισωμάτων στο σπέρμα πού προκαλούν συγκολλήσεις και μειωμένη κινητικότητα)
ε) σε τοξικά περιβαλλοντικά αίτια και μη φυσικό τρόπο ζωής.

2η. Απόφραξη σπερματικών πόρων
Οφείλεται σε εκ γενετής κακή δημιουργία ή σε απόφραξη μετά από μία φλεγμονή ή μετά από χειρουργική επέμβαση. Το σπέρμα, αν και παράγεται κανονικά, δεν βγαίνει πλήρες κατά την εκσπερμάτηση.

3η. Διαταραχές εκσπερμάτησης
Γενικά πάντως, τις περισσότερες φορές η ακριβής απόδειξη της αιτίας του ανδρικού προβλήματος είναι πολύ δύσκολη. Συνήθως χρησιμοποιούμε εμπειρικές θεραπείες για κάποια βελτίωση και κατόπιν καταφεύγουμε σε τεχνικές όπως η ενδομητρική σπερματέγχυση και η εξωσωματική γονιμοποίηση.

 

Δείκτες Γονιμότητος

Με στόχο να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής,τα διάφορα ποσοστά επιτυχίας πρέπει να συγκριθούν με τις πιθανότητες που έχει ένα ΄φυσιολογικό΄ ζευγάρι να συλλάβει. Έχει εκτιμηθεί ότι η πιθανότητα σύλληψης στα ΄φυσιολογικά΄ ζευγάρια είναι περίπου 20% για κάθε μήνα πού φθάνει στο 75% μετά 6 μήνες και στο 90% μετά 1 χρόνο.

Στο υπογόνιμο ζευγάρι οι παράμετροι πού επηρεάζουν αρνητικά την δυνατότητα επιτυχούς κυήσεως είναι κατά σειρά:
– η ηλικία της γυναίκας
– η χρονική διάρκεια της υπογονιμότητας
– η συνύπαρξη προβλήματος και στον άνδρα.

Γενικά αναμένεται μία γυναίκα κάτω των 40 ετών χωρίς συνύπαρξη προβλήματος στο σύζυγο να έχει μία κύηση μετά 3-4 προσπάθειες ενδομητρικής σπερματέγχυσης ή εξωσωματικής γονιμοποίησης.